U petak, 22. decembra 2023. godine, prof. dr Valerio Masimo Minale (Valerio Massimo Minale) sa Univerziteta Federiko II u Napulju održao je predavanje “On the Shoulders of Giants: After the Corpus Iuris”, posvećeno rimskom – ili, romejskom, vizantijskom – pravu posle Justinijana. Na početku je istakao da je istoriografija uvek obojena shvatanjima vremena u kome istoričar radi, te otud različiti stavovi prema Vizantiji, kao i različito datiranje toga kad prestaje rimsko, a počinje vizantijsko carstvo i pravo. Istakao je značaj Georgija Ostrogorskog i njegove teze o tri stuba na kojima se zasniva Vizantija – što su hrišćanska vera, grčka (helenistička) kultura i rimsko pravo, te se zatim fokusirao na nastanak i izvore Justinijanove kodifikacije, te konfuziju u okviru pravničkih spisa (iura) kao izvora prava. Objasnio je problem prelaska carstva na grčki jezik kao govorni i ubrzo zvanični, te Justinijanovu zabranu pisanja komentara Digesta u latinskoj verziji Constitutio tanta, koja se pretvorila u zabranu izmena teksta glosama (paratitlama) u grčkoj. Tako, odmah posle donošenja Corpus iuris civilis-a, počinje zasebna evolucija vizantijskog prava. Tako, Teofilova Parafraza Institucija na grčkom je više nego dvostruko duža od originala, upravo zbog inkorporisanja i kasnijih izmena. U kasnijem razvoju, naročito je naglasio da Vasilike nisu prevod Digesta, već nova kompilacija izvora nastalih u međuvremenu – od kojih su se mnogi, naravno, oslanjali na Corpus iuris civilis. Na kraju predavanja osvrnuo se kratko i na recepciju romejskog prava u srednjovekovnoj Srbiji.
Više fotografija u galeriji možete videti ovde
