U petak, 8. marta 2024. godine, prof. dr Srđan Šarkić, profesor Pravnog fakulteta Univerziteta u Novom Sadu u penziji, održao je predavanje „Hilandarska povelja Stefana Nemanje: pravnoistorijska analiza“. Posle kraćeg uvoda o velikom županu Stefana Nemanji, te njegovom određivanju srednjeg sina Stefana za naslednika, zamonašenju i odlasku na Svetu goru, uveo je publiku u materiju izgleda i strukture srpskih srednjovekovnih povelja uopšte i osnovnih diplomatičkih pojmova. Čuli smo i nešto o sudbini Hilandarske povelje, izgubljene od Drugog svetskog rata, a onda smo zajednički uronili u njenu sadržinu. Profesor je govorio o romejskom sistemu hijerarhije država i “porodice vladara” na čelu sa romejskim carem, te istakao značaj Nemanjinog proglašavanja da je njegova vlast od Boga. Objasnio je izraz “zakon”, koji se u ovoj povelji prvi put pojavljuje, te različite nijanse značenja koja je imao u srednjem veku, i sličnosti i razlike u značenju u odnosu na latinsko ius i lex, te grčko nomos. Govorio je o vezivanju manastirskih seljaka za zemlju i razvoju feudalnih odnosa, te o podeli seljaka na vladareve, crkvene (manastirske) i vlasteoske, i o pojmu Vlaha – koji je od etničkog postao naziv isprva za romanizovano stanovništvo, a zatim za zavisne stočare. Konačno, prokomentarisao je eshatokol povelje i duhovnu sankciju. Posle predavanja se razvila i duga i zanimljiva diskusija o raznim pitanjima vezanim za srpsko srednjovekovno pravo.
Više fotografija možete videti ovde.
